Ευθύμιος Ταλάντης: ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ του ΑΝΤΑΡΤΙΚΟΥ 5/42 Σ.Ε. Δ. ΨΑΡΡΟΥ... 17 Απριλίου 1944...

 

   17 Απριλίου 1944 

 ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ του 5/42 Σ.Ε. Δ. ΨΑΡΡΟΥ 

   Πανθομολογούμενη υπήρξε η δράση και η προσφορά του αντάρτικου 5/42 Σ.Ε. του αειμνήστου Συντ/ρχη Δημητρίου Ψαρού, στην υπόθεση της Εθνικής Αντίστασης των Ελλήνων της τριπλής ξενικής κατοχής (Ιταλών –Γερμανών –Βουλγάρων) κατά την περίοδο 1941-1944.

  Μιά «Εθνική Αντίσταση», που αμαυρώθηκε από την απαίτηση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ να μονοπωλήσει τον αγώνα κατά των κατακτητών. Υπονόμευσε την ελεύθερη επιλογή των Ελλήνων, την ίδια στιγμή που οι ίδιοι ευαγγελίζονταν τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού, θεωρώντας πως άπαντες έπρεπε να υποταχθούν στη δικιά τους εξουσία.

  Το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων παρά τις δύο πρώτες δολοφονικές επιθέσεις που δέχθηκε από τον ΕΛΑΣ, την πρώτη στις 14 Μαΐου του 1943 στο χωριό Στρώμη και τη δεύτερη στις 23 Ιουνίου του 1943 στο οροπέδιο «Ταράτσα» της Γκιώνας, ανασυγκροτήθηκε εκ νέου και για τρίτη φορά.

  Αναπτύχθηκε και έδρασε κατά των κατακτητών στην κεντρική Στερεά Ελλάδα. Παρά τις συχνές προκλήσεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, το 5/42 Σ.Ε – μία από τις πιο δημοκρατικές αντιστασιακές οργανώσεις – έδωσε καίριες και σημαντικές μάχες κατά των κατακτητών, συμβάλλοντας έτσι στον αγώνα για την κατάρρευση του Άξονα.

  Το Απρίλιο του 1944, ο βοναπαρτισμός των υπευθύνων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ είχε φτάσει πια στο αποκορύφωμα έναντι του 5/42 Σ.Ε. Την Μεγάλη Εβδομάδα του 1944, η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και του 5/42 Σ.Ε. είχε οξύνει τα πνεύματα, μίας και η δόλια – προδοτική κίνηση που εκδηλώθηκε από τον Υποδιοικητή του 5/42 Αντισ/ρχη Κωστ/νου Λαγκουράνη, δεν οδήγησε στη διαρροή αξιωματικών και ανταρτών του 5/42 Σ.Ε. προς τον ΕΛΑΣ.

  Οι υπερφίαλοι ηγετίσκοι του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ αποφάσισαν τη δυναμική αναμέτρηση με τον “αντίπαλο” και οδήγησαν Έλληνες εναντίων Ελλήνων με επικεφαλή τον Αθανάσιο Κλάρα, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που ευθύνεται εν πολλοίς για τον εκτροχιασμό της «Εθνικής Αντίστασης», από εθνική δράση σε κομματική αντιπαλότητα. Σε μία περίοδο αποδυνάμωσης του 5/42 Σ.Ε. με τις άδειες αρκετών ανταρτών του, λόγω των άγιων ημερών του Πάσχα, οι αμυνόμενοι που είχαν συγκεντρωθεί στα υψώματα γύρω από το χωριό Κλήμα (Μπαστέους) της επαρχίας Δωρίδος του Νομού Φωκίδος, δεν είχαν και πολλές ελπίδες έναντι των επιτιθέμενων.

  Η επίθεση του ΕΛΑΣ ξεκίνησε τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Απριλίου του 1944 (Δευτέρα της Διακαινησίμου). Η πεισματική αντίσταση των αμυνομένων υπήρξε βραχύβια, καθώς κάμφθηκε σχετικά εύκολα από τη λυσσώδη επίθεση του πολυπληθέστερου τμήματος του ΕΛΑΣ. Οι αντάρτες του Αθανασίου Κλάρα πραγματοποιώντας συνεχείς μετωπικές επιθέσεις, πέτυχαν τη διάρρηξη της αμυντικής περιμέτρου στη δυτική διάταξη των υψωμάτων που είχε αναπτυχθεί το 5/42 Σ.Ε., ιδιαίτερα μετά την εκπόρθηση των θέσεων που κατείχε το τμήμα του Λοχαγού Ευθυμίου Δεδούση στο ύψωμα Ανάληψη.

  Σύντομα η άνιση μάχη ώθησε τους Αξιωματικούς και αντάρτες που δεν είχαν πέσει στο πεδίο της μάχης, να αναζητήσουν οδό διαφυγής. Τις κρίσιμες εκείνες ώρες, ο Διοικητής του Συντάγματος, Σ/ρχης Δημήτριος Ψαρρός, βρισκόταν στη «Σκάλα Καραΐσκου»· το σημερινό χωριό Σκάλωμα Φωκίδος. Αρκετοί από τους διαφυγόντες αξιωματικούς και αντάρτες του 5/42, κατόρθωσαν να συμπτυχθούν στο σημείο που είχε στηθεί το αρχηγείο του Συντάγματος, παροτρύνοντας τον Διοικητή τους να διαφύγει της σύλληψης.

 Από την πλευρά του ο αείμνηστος Σ/ρχης Δημήτριος Ψαρρός, βλέποντας την καταστροφή και τον αποδεκατισμό που είχε υποστεί το 5/42, θέλησε με το προσωπικό του κύρος να διασώσει ότι μπορούσε (έτσι τουλάχιστον πίστευε) από τους τραυματίες και τους εγκλωβισμένους συμπολεμιστές του.
  Η συνάντηση και η στιχομυθία που είχε με τον Λοχαγό Δεδούση, ήταν ακόμα πιο συνταρακτική. Ο Ευθύμιος επίμονα τον παρότρυνε να διαφύγει μαζί του. Ο Ψαρρός ωστόσο κατακλεισμένος από στρατιωτικό φιλότιμο, που δεν του επέτρεπε να το βάλει στα πόδα, αρνήθηκε κατηγορηματικά να εγκαταλείψει τη θέση του. Πίστευε πως με την παρουσία του θα πετύχαινε την απελευθέρωση των συλληφθέντων αιχμαλώτων μαχητών του Συντάγματος.
  Μάλιστα, τα λόγια του προς τον Λοχαγό Δεδούση, «Δε βαριέσαι!.. Σε Έλληνες θα πέσω!», ειπώθηκαν μπροστά σε αρκετούς αντάρτες του 5/42 που επέζησε της ερυθράς κτηνωδίας, για να μας επιβεβαιώσει το πόσο αγνά ήταν τα αισθήματα του Συνταγματάρχη. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν τάχιστα, οι αντάρτες του 5/42 τράπηκαν σε φυγή, ενώ ο Ψαρρός με τον υπασπιστή του έφεδρο Ανθυπολοχαγό Σωτήρη Παπαγεωργίου και λίγους ακόμα μαχητές, παραδόθηκε στους Μαυροσκούφηδες της προσωπικής φρουράς του Αθανασίου Κλάρα.
  Λίγο αργότερα, η ηρωική αυτή μορφή της Εθνικής Αντίστασης, αν και κρατούμενος – εκουσίως παραδοθείς – θα έπεφτε νεκρός και μάλιστα βληθείς εκ των όπισθεν, με διαταγή σημαίνοντος ηγέτη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Οι βιαιότητες που ακολούθησαν της αμυντικής διάσπασης του 5/42 από σεσημασμένη μερίδα ανταρτών του ΕΛΑΣ, υπό τα μάτια αυτοαναγορευμένων ηγετών – καπεταναίων (ο ίδιος ο Αθανάσιος Κλάρας αυτοσυστηνόταν ως ταγματάρχης πυροβολικού όταν βγήκε στο αντάρτικο), υπήρξαν ξένα προς την ψυχοσύνθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού και σαφώς απαράδεκτα για την πλούσια πολιτιστική του παράδοση. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί η σκύλευση της σωρού του αείμνηστου Συνταγματάρχη, η οποία επί τουλάχιστον δύο ημέρες περιφέρετο συρόμενη πίσω από άλογο, πριν τελικώς αποφασιστεί να θαφτεί στο κοιμητήριο του χωριού, με την επιγραφή «Δημήτριος Ψαρρός ο προδότης της Πατρίδος»!.. Τι να πει κανείς; Τα λόγια περιττεύουν!...

 Αυτά τα δυσάρεστα – ιστορικά πλέον – γεγονότα που συνέβησαν εξαιτίας μιας μερίδας μισαλλόδοξων ηγετών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, πρέπει να παραδειγματίζουν τις νεότερες γενιές των Ελλήνων, έτσι ώστε οι ηγέτες τους να διαπνέονται από άδολα πατριωτικά αισθήματα και ανώτερα πανανθρώπινα ιδανικά. Σήμερα η πλειοψηφία του λαού μας, διαθέτει τα εχέγγυα για να διαμορφώσει κριτική άποψη, κόντρα σε μηχανισμούς που δολίως και τεχνηέντως παραπλανούν και αποπροσανατολίζουν· συντηρούν την μισαλλοδοξία και την ακρισία στο λαό, για να μπορούν οι μηχανισμού αυτοί να δικαιολογούν την ίδια τους την ύπαρξη.

   Ο Σύνδεσμος Απογόνων Αγωνιστών και Φίλων του Αντάρτικου 5/42 Σ.Ε., από την ίδρυσή του ξεκίνησε μια σειρά δράσεις με σκοπό την προβολή της ιστορικής διαδρομής του αντάρτικου 5/42. Στα πλαίσια των δράσεων αυτών απευθύνθηκε και στον Δήμο Αθηναίων για την αποκατάσταση της ορειχάλκινη προτομής του Συντ/ρχου Δημητρίου Ψαρρού, που υπήρχε από το 1997 επί μαρμάρινο μνημείο (βάθρο) στην πλατεία Αιγύπτου, και συγκεκριμένα στη συμβολή των οδών: Λ. Αλεξάνδρας και Πατησίων, η οποία είχε κλαπεί. Το 2012 εντοπίστηκε σε επιχείρηση εμπορίας χαλκού στον Ασπρόπυργο, κατασχέθηκε και επιστράφηκε στον Δήμο Αθηναίων, όπου και φυλάσσεται ακόμα στις αποθήκες του Δήμου.
    Έκτοτε τα γραφειοκρατικά γρανάζια του μηχανισμού του Δήμου Αθηναίων της πλουσιοπάροχης ευχολογίας, της ανέξοδης υποσχολογίας, αλλά πάν’ απ’ όλα κομματικής σκοπιμότητας για κωλυσιεργίας δεν ευοδώθηκε η αποκατάσταση της προτομής επί του μνημείου.
  Οι ίδιοι αντιλαμβάνονταν την εθνική αντίσταση με ένα ιδιόμορφο δαλτονισμό κομματικής μεροληψίας και όχι ως ύψιστο πατριωτικό καθήκον προς όλους αυτούς που έταξαν τη ζωή τους στην υπόθεση της ελευθερίας της Χώρας μας.
   Το ίδιο αίτημα επανέφερε ο Σύνδεσμος μας και στη νέα Δημοτική Αρχή και ευελπιστούμε ότι η φαρσοκωμωδία θα λάβει τέλος και θα αποκατασταθεί παρ’ αυτά η προτομή του αείμνηστου Συντ/ρχη Δ. Ψαρρού, επί του μνημείου στην οδό Λ. Αλεξάνδρας και Πατησίων που παραμένει τόσα χρόνια βανδαλισμένο. Ας αναλογιστούμε αυτές τις μέρες όλους τους ηρωικός πεσόντες του 5/42 Σ.Ε. στην υπόθεση της Εθνικής Αντίστασης των Ελλήνων του 1941-1944 κατά τη διάρκεια της ξενικής κατοχής.